چارچوب نظری تحقیق چیست

اجزا چهارچوب نظری

چهارچوب نظری خوب متغیرهای مهم را در وضعیتی که مرتبط با مسأله پژوهش است شناسایی و مشخص می کند و پیوند این متغیرها را به گونه ای منطقی ارائه می دهد. روابط موجود میان متغیرهای مستقل ، متغیرهای وابسته و متغیرهای تعدیل کننده و مداخله گر(چنانچه حضور داشته باشند) روشن می شود اگر متغیر تعدیل کننده وجود داشته باشد باید چگونگی و نوع روابط ویژه ای را که تعدیل می کند تشریح شود.

همچنین باید بیان کرد چرا آنها به عنوان تعدیل کننده عمل می کنند. اگر متغیرهای مداخله گری وجود دارد بحثی نیز درباره اینکه چرا و چگونه باید با آنها به عنوان مداخله گر برخورد کرد ارائه شود. در عین حال هرگونه پیوند و رابطه ای که میان متغیرهای مستقل یا میان متغیر های وابسته ( در صورتی که بیش از یک متغیر وابسته مورد نظر پژوهشگر باشد) وجود دارد باید به روشنی و به قدر کافی تشریح شود.

بدین ترتیب روشنی و بسندگی چهارچوب نظری نشان می دهد که چرا و چگونه انتظار داریم روابط خاصی وجود داشته باشد و ماهیت و جهت روابط موجود میان متغیرهای مورد نظر ما چیست . ترسیم مدل مفهومی نیز که در چهارچوب نظری توصیف شده باشد به خواننده کمک میکند تا روابط را مشاهده کند.

توجه داشته باشید که ما واژه های چهارچوب نظری و مدل را همسان در نظر گرفته ایم. البته دیدگاهها درباره آنچه مدل واقعاً ارائه می کند متفاوت است برخی مدل را به منزله شبیه سازی توصیف می کنند و برخی دیگر، آن را نمودی از روابط میان مفاهیم می دانند ما مدل را به معنای دوم و به منزله یک طرح مفهومی به کار می بریم.

پنج ویژگی بنیادی وجود دارد که باید در چهارچوب نظری در آمیخته شود:

1-     متغیرهای مرتبط با موضوع پژوهش باید به روشنی شناسایی و مشخص شوند.

2-     در بحث ها باید بیان کرد که چگونه دو یا چند متغیر به یکدیگر مرتبط اند. این کار را باید برای روابط مهمی انجام داد که بر پایه نظریه های تصور می رود میان متغیرها وجود دارد.

3-     اگر بتوان ماهیت و جهت روابط را بر پایه یافته های پژوهشهای پیشین به صورت نظریه بیان کرد آگاه در بحث ها باید اشاراتی مبنی بر مثبت یا منفی بودن روابط وجود داشته باشد.

4-     باید به روشنی تشریح شود که چرا انتظار داریم این روابط وجود داشته باشد. استدلالها را می توان بر یافته های پژوهشهای پیشین استوار کرد.

5-     باید یک نمودار نیز که نشان دهنده چهارچوب نظری باشد ترسیم کرد تا خواننده بتواند روابط مبتنی بر نظریه را تجسم کند.